Piłka nie jest nowym wynalazkiem. Pierwsze przykłady znamy już z XVI wieku przed naszą erą. Wytwarzano je w Meksyku i Ameryce Środkowej. Niewiele wiadomo o regułach dawnych gier. Archeolodzy interpretują tu głównie sztukę z przedstawieniami graczy. Do początków piłki nożnej trzeba było czekać jeszcze długo…
Piłka nożna – początki dyscypliny i zakładów
Początki piłki nożnej nie były łatwe. W XIII wieku w Anglii miała ona wręcz stanowić przeszkodę dla bardziej szlachetnych sportów. Wzmianki o konieczności wprowadzenia ograniczeń dla gry to pierwsze znane źródło, odnoszące się bezpośrednio do piłki nożnej.
XVI i XVII wiek to właściwie czas pierwszych zawodów – o ile można tak nazwać dość brutalną rywalizację między wsiami. Nie demonizujmy jednak sportu! Kilkaset lat temu rozrywki niestety często wiązały się z bójkami, kontuzjami, a bywało, że nawet ze śmiercią…
W końcu, w 1863 roku nadszedł czas na spisanie oficjalnych zasad, co pozwoliło raz na zawsze (ponieważ do naszych czasów zbytnio się nie zmieniły) nadać piłce miano pełnoprawnego sportu. Zasady umożliwiły też organizację oficjalnych zawodów i powołanie Stowarzyszenia Futbolowego. Zakłady na piłkę nożną organizowano zapewne już od jej powstania, jednak dopiero w XIX wieku miały one szansę stać się powszechne. Przynajmniej tam, gdzie umożliwiało to prawo.
Zasady i taktyki
Ujednolicenie zasad otworzyło piłkarzom i ich trenerom drogę do tworzenia taktyk. Już od początku wieku opierały się one w znacznej części na dobrym rozstawieniu zawodników. By je opisać, korzystamy z numerów. To najprostszy sposób, by za pomocą czytelnego schematu odwzorować liczbę graczy na danych pozycjach. Czytając, zaczynamy od liczby obrońców, a kończymy na napastnikach. Układ 2-3-5 był niezwykle popularny, gdy tworzono pierwsze taktyki. Jest mocno ofensywny i polega na prowadzeniu niemal ciągłego ataku. Taktyka jest jednak dość ryzykowna, ponieważ pozostawia bramkę bez odpowiedniego wsparcia.
Dużo lepiej sprawdziła się XX-wieczna węgierska opcja 4-2-4. W razie potrzeby równy układ sił daje możliwość sprawniej zmiany pozycji i lepszej kontroli nad grą. Mówiąc najprościej, nie wymusza konkretnego stylu gry.
We współczesnych meczach widzimy grę znacznie bardziej defensywną, niż w początkach futbolu. Istotna stała się obrona strefowa, gdzie każdy odpowiada za wyznaczony obszar (oczywiście reszta drużyny wspiera go w razie potrzeby). Sama defensywa to jednak za mało. Konieczne jest uzupełnianie jej pressingiem, czyli szybkim odbieraniem piłki, jak najbliżej bramki przeciwnika.
Ostatnie dziesięciolecie w piłce to innowacyjne formacje, z czego szczególnie ciekawą jest 4-2-3-1. Pozwala na rozbijanie ofensywy przeciwnej drużyny.
Należy też wspomnieć o tym, jak dynamiczna stała się gra. Mecz to ciągłe reakcje na ruchy przeciwnika. Taktyka może zmieniać się wielokrotnie podczas gry i właśnie dlatego wciąga kibiców coraz bardziej z każdym sezonem.
Wielki biznes bez tajemnic?
W miarę jak dyscyplina się rozwijała, budowano bazy danych, gromadzące informacje o wszelkich aspektach gry – liczbie bramek w meczach, stanie zdrowia zawodników, zależności wyników od konkretnych zestawień drużyn itd.
Piłka nożna jest tak popularna, że opłaca się w nią inwestować właściwie każde pieniądze. O ile dane zespołów są udostępniane, o tyle ich taktyki nie mogą zostać upublicznione do momentu wykorzystania w grze.
Nad planowaniem każdego etapu meczu głowią się całe zastępy specjalistów. Drużyna musi jednak być gotowa na wszystko i posiadać kilka asów w rękawie na wypadek, gdyby przeciwnik zbyt sprawnie radził sobie z zaplanowaną taktyką.
Czy piłka nożna może się jeszcze rozwinąć? Jak najbardziej! Zapewne jeszcze nieraz zaskoczy nas nową taktyką!
**
Artykuł sponsorowany
+18 Hazard może uzależniać. Graj tylko u legalnych bukmacherów. Gra u nielegalnych jest zabroniona i grozi konsekwencjami prawnymi.